واژه‌ی پلی فونی ( Polyphony ) به قطعه موسیقی گفته میشود که در آن چندین خط موسیقی با یکدیگر و به طور همزمان نواخته می‌شوند. پلی فونی در واقع همان دانش کنترپوان در موسیقی است. در مقابل مفهوم پلی فونی واژه‌ی مونوفونی یا تک صدایی وجود دارد.
پیش از قرن دوم میلادی تمام قطعات ساخته شده با تکنیک مونوفونی نواخته می‌شد اما بشر در قرن دوم میلادی به سمت استفاده از موسیقی پلی فونی و کنتراپون کشیده شد. که در ادامه نحوه این تحول و دلایل آن را با هم بررسی می‌کنیم.
پلی فونی از چه زمانی رواج پیدا کرد؟
موسیقی و آواز در قرن دوم میلادی در کلیساهای اروپا دواج داشت. این موسیقی‌ها همگی از صداهای مونوفونی بودند. در همان سال‌های اوج رواج موسیقی، موسیقیدانان به فرمان کلیسا برای پیشرفت در هنر موسیقی و آواز، به سمت ساخت قطعات پیچیده و خلاقانه‌تری روی آوردند.
تا پیش از این دوره موسیقی‌ها به این صورت بودند که نت‌های یک آکورد بین چندین ساز تقسیم می‌شدند و همگی به طور همزمان با هم نواخته می‌شد اما با گسترش پلی فونی، نوازندگان به ملودی اصلی چند ملودی افزودند که هر کدام از این خط های ملودی، از جهت فراز و فرود و بقا به طور کامل از یکدیگر مستقل هستند.
ارتباط موسیقی پلی فونی و موسیقی مدرن
بسیاری از بزرگان ساختار موسیقی پلی فونی را به معماری ساختمان‌های دوره گوتیک تشبیه می‌کنند. این تشبیه هم از جهت چندگانه بودن و هم از نظر ارتباط درونی و مرموزی که اجزا با هم دارند استفاده شده است. در واقع موسیقی پلی فونیک همان عظمت و پیچیدگی کلیساهای گوتیک را دارند ولی این فرم و استحکام شاید از بیرون آنگونه که باید به نظر نرسد.
این شباهت به این صورت است که هرچند اجزای هراثر به صورت مستقل و جدا از بقیه به نظر می‌رسد اماهمگی از یک فرم واحد تبعیت می‌کنند. در موسیقی، این فرم پس از سال‌ها تغییر و تحلول به فرم امروزی خود تبدیل شد. در حالت مدرن این پدیده، نوازنده اجازه استفاده از نت‌ها به دلخواه خود را ندارد و همه سازها و صداها باید با رهبری موسیقیدان به فرمی هماهنگ و پیوسته در بیایند.
فوگ باخ، بهترین نمونه موسیقی پلی فونیک
از قرن نهم میلادی چند صدایی در اروپا مرسوم شد و بافت یک صدایی متحول شد به سمت چند صدایی. از اولین آهنگسازان و ابداع کنندگان این شیوه میتوان به یوهان سباستین باخ که وی را به عنوان « پدر چند صدایی » می‌شناسند، نام برد. که در آثار باخ ملودی در میزان اول آغاز میشود و تا چهار خط پایین آن تا میزان سوم ادامه دارد و سپس تا میزان دهم یک اکتاو پایین تر نواخته می شود.
پلی فونیک در پیانو به چه معناست؟
پلی فونی در پیانو به بیشترین نت‌هایی گفته میشود که می‌تواند به طور همزمان به صدا در بیاید. تعداد این نت‌ها می‌تواند بین 32، 64، 128 و 256 عدد باشد. مناسب‌ترین مقدار پلی فونی برای پیانو بالاتر 32 میباشد.
پیانوهای دیجیتال امروزی معمولا دارای حدود 128 نت و یا بالاتر هستند. میتوان گفت که پلی فونی 32 برای افراد مبتدی، پلی فونی 64 برای تمام قطعات و سبک‌های پیچیده پیانو، پولی فونی 128 و بالا تر از آن برای نوازندگان و موسیقیدانانی مناسب است که تمایل استفاده از افکت‌های چند لایه و آهنگسازی قطعات پیچیده را دارند.
ملودی چه تاثیری می‌تواند در چند صدایی داشته باشد؟
میتوان در پاسخ به این سوال گفت که در واقع ملودی‌ها عناصر و اجزای تشکیل دهنده‌ی در یک اثر چند صدایی هستند که همزمان اجرا و شنیده می‌شوند، ملودی‌ها با فواصل معین نسبت به هم و تابع قوانین هارمونی و چند صدایی اجرا می‌شوند.
